مقدمه
انسان برای زندگی موفقیت آمیز نیازمند برخورداری از آرامش، سلامت و کارآمدی در ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی می باشد. تغییرات اجتماعی – فرهنگی سریع، تحول در ساختار خانواده، پیچیدگی و گسترش شبکه ارتباطات انسانی و وسعت و تنوع منابع اطلاعرسانی موجب گردیده است جوامع انسانی خصوصاً قشر جوان و نوجوان با مسائل و مشکلات متعدد مواجه شوند و از طریق توسل به روشهایی که گاه از پشتوانه منطقی برخوردار نبوده و فاقد دورنمای روشن و امیدبخش میباشند به فشارها، چالشها و انتظارات گسترده زندگی امروز واکنش نشان دهند.
دانشگاهها و محیطهای دانشجویی نیز که دربرگیرنده بخش قابل ملاحظه اي از نخبگان و فرهیختگان جوان جامعه میباشند همسو با فضای در حال گذر موجود، درگیر چالشها و دگرگونیهایی گردیدهاند. ازاینرو تغذیه و حمایت ذهنی، روانی و اجتماعی دانشجویان و دانشگاهیان نیازمند آموزش فرهنگ گفتگو، تفکر انتقادی و ایجاد مهارتها و توانمندیهایی برای تصمیمگیری آگاهانه، مقابله با استرس ها و هیجانهای روزمره، افزایش خودکارآمدی، برقراری ارتباط مؤثر و سایر توانایی های روانی اجتماعی می باشد. بنابراین لازم است در کنار پیشگیری از آسیبهای احتمالی، در جهت ارتقای سطح بهداشت روان فردی و اجتماعی دانشجویان و سایر دانشگاهیان که در تعامل و ارتباط متقابل با دانشجویان قرار دارند گامهای مؤثری برداشته شود.
دانشجویان دانشگاهها به لحاظ حساسیت دوران رشد و تحول خود و شرایط بحرانی این برهه از زندگی، بهویژه در سالهای اول ورود به دانشگاه، فشارها و ناراحتیهای بیشتری را تجربه میکنند که از آن جمله میتوان به گسستن از زندگی قبلی در خانواده، ورود به زندگی دانشجویی و نیاز به سازگاری با محیط دانشگاه و خوابگاه، مدیریت مسائل معیشتی، تحصیلی و عاطفی اشاره کرد. سایر کارکنان دانشگاهها که با قشر دانشجویی در ارتباط مستقیم قرار دارند نیز بهنوبه خود درافزايش و تشديد يا كاهش و ترميم مشكلات ويژه دانشجويان سهيم مي باشند و لذا دانشجويان و دانشگاهیان نیازمند بذلتوجه خاص میباشند. با عنایت به مسائل و مشکلات و دغدغههای جامعۀ دانشگاهی، ضرورت تأسیس مرکزی بهمنظور تأمین ، توسعه و تسري بهداشت روانی در فضای دانشگاهها و ارائه مداخلات پیشگیرانه، مشاورهای و درمانی، آشکار می گردد.
در این راستا مرکز مشاوره دانشجویی بهعنوان متولی بهداشت روان دانشگاهها در چارچوب این آییننامه تشکیل میگردد.
بخش اول – اهداف
ماده 1 - اهدف مرکز مشاوره دانشجویی بطور کلی پیشگیری از آسیب های روانی - اجتماعی و ارتقاء سطح بهداشت و سلامت روان دانشگاهيان می باشد. در اين راستا اهداف اختصاصي عبارتند از :
1-1- ارتقاء سطح دانش و بینش روانشناختی دانشگاهیان در زمینه مسائل، مشکلات و نیازهای جامعه دانشجویی
2-1- راهنمایی دانشجو در جهت شناخت صحیح توانائی ها و مشکلات خود
3-1- راهنمایی دانشجو در تصمیمگیری آگاهانه، عاقلانه و حسن انتخاب
4-1- راهنمايی دانشجو در حل مشکلات رفتاری، عاطفی، شناختی، تحصیلی، خانوادگی و مسائل مربوط به ازدواج
5-1- افزایش سازگاری موثر با محیط تحصیل و زندگی، توسعه روابط اجتماعی و پیشرفت تحصیلی
6-1- پیشگیری از بروز و شیوع مسائل و مشکلات عاطفی- رفتاری و توسعه بهداشت روانی به فضای عمومی دانشگاه و جامعه دانشگاهی
7-1 - ایجاد زمینههای لازم برای ارتقای روابط میان فردی سالم در دانشگاه از طریق توجه به عوامل تعیین کننده روابط استاد- دانشجو یا کارکنان
بخش دوم - وظايف
ماده 2- وظایف مراکز مشاوره دانشجویی دانشگاهها به شرح زیر است:
1-2- بررسی و شناخت استعدادها و علایق دانشجویان و برنامه ریزی و تلاش در جهت شکوفایی استعدادها،هدایت تحصیلی و حرفه ای دانشجویان
2-2- بررگزاری جلسات با دانشجویان و پاسخگویی به پرسشهای آنان در مورد مسائل روانی _ اجتماعی به کمک کارشناسان و افراد متخصص و صاحبنظر در مسائل روانشناسی، مشاوره، روانپزشکی و مددکاری اجتماعی
3-2- تحقیق در باره مسائل و مشکلات دانشجویان دانشگاه برای شناخت عوامل آسیب زا
4-2- ارائه خدمات برای حل مشکلات مربوط به تحصیل، خانواده، ازدواج، شغل و اختلالات رفتاری و روانی دانشجویان
5-2- برقراری ارتباط موثر با سایر واحدهای دانشگاهی به منظور کمک به حل مشکلات دانشجویان
6-2- مشاوره با دانشجویان در جهت کمک به پیشرفت تحصیلی، بهبود روابط اجتماعی و ارائه گزارش همرا با فعالیت های انجام شده به مسئولان دانشگاه و دفتر مرکزی مشاوره در هر سال تحصیلی
7-2- جمع بندی مسائل و مشکلات دانشجویان دانشگاه در ابعاد روانی_ اجتماعی و ارائه گزارش همراه با فعالیت های انجام شده به مسئولان دانشگاه و دفتر مرکزی مشاوره در هر سال تحصیلی
8-2- برگزاری کارگاهه و دوره های آموزشی برای دانشجویان و دانشگاهیان با هدف ارتقاء بهداشت روانی آنها
9-2- ارائه نظرات کارشناسی درباره مسائل و مشکلات دانشجویان به مسئولان دانشگاه و وزارت متبوع
10-2- شناسایی منابع حمایتی موجود در جامعه و ارجاع دانشجویان به آنها بر حسب ضرورت
11-2- جلب مشارکت دانشجویان در زمینه فعالیت های بهداشت روانی
بخش سوم - سازمان و تشکیلات
ماده ۳ – مرکز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه بهعنوان واحدی مستقل زیر نظر معاون دانشجویی دانشگاه تشکیل می گردد.
تبصره : در صورت نياز و ضرورت ، شعبه مركز مشاوره دانشجويي دانشگاه در دانشكده ها يا خوابگاهها تشگيل مي گردد كه وظيفه ساستگزاري ، برنامه ريزي و نظارت و ارزشيابي اين شعبه ها به عهده مركز مشاوره دانشجويي دانشگاه مي باشد.
ماده ۴- مسئولیت مرکز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه به عهده مسئول آن مرکز است که با پیشنهاد معاون دانشجویی دانشگاه و با حکم رئیس دانشگاه منصوب می شود.
تبصره : مسئول مركز مشاوره بايد حداقل داراي مدرك كارشناسي ارشد در يكي از گرايش هاي روانشناسي يا مشاوره باشد.
ماده ۵- در مرکز مشاوره دانشجویی هر دانشگاه شورایی به نام شورای برنامه ریزی مرکز مشاوره دانشجویی با ترکیب زیر بهمنظور تصویب برنامه ها و نظارت بر حسن اجرا و ارزیابی فعالیتهای مرکز مشاوره دانشگاه تشکیل می شود.
۵-۱- معاون دانشجویی دانشگاه (ریاست شورا)
۵-۲- مسئول مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه (دبیر شورا)
۵-۳- مدیرکل خدمات آموزشي
۵-۴- مدیرکل امور فرهنگي
۵-۵- مدیرکل امور دانشجویی
۵-۶- دو نفر متخصص در مشاوره و روانشناسی- ترجیحاً عضو هیئتعلمی- به پیشنهاد مسئول مرکز مشاوره با تأیید معاون دانشجویی و حکم رئیس دانشگاه
تبصره 1 - دبير شورا مي تواند حسب ضرورت جهت مشاركت دانشجويان در برخي از جلسات ، بدون حق راي از نظر دانشجويان فعال استفاده نمايد.
تبصره 2- تصميمات شوراي برنامه ريزي مركز مشاوره دانشجويي دانشگاهها با نظر موافق اكثريت نسبي اعضا اتخاذ و از طريق معاون دانشجويي دانشگاه اعمال مي گردد.
ماده ۶- مشاوران و درمانگران مراکز مشاوره دانشگاهها الزاماً باید از بین متخصصین مجرب در رشتههای مشاوره، روانشناسی، روانپزشکی و مددکاری اجتماعی انتخاب شوند.
تبصره - لازم است مركز مشاوره جهت ارايه خدمات مشاوره و رواندرماني از شكار كافي متخصصان زن و مرد استفاده نمايد.
بخش چهارم - بودجه
ماده ۷- بودجه مراکز مشاوره دانشجویی از محل بودجه سالانه دانشگاه که بهصورت مستقل پیشبینی میشود، تأمین می گردد.
ماده 8- این آیین نامه در 4 بخش، 8 ماده و 5 تبصره در تاریخ 19/3/83/ به تصویب شورای برنامه ریزی تخصصی دفتر مشاوره رسیده و از تاریخ تصویب آن توسط هیات امنای دانشگاه مربوطه، آیین نامه شماره 15(آیین نامه تشکیل دفتر مشاوره دانشجویی در دانشگاهها) ، مصوب 28/6/73 ملغی اعلام می گردد.